Z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej małżonka między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny wchodzi do masy upadłości – orzekł Sąd Najwyższy. Jeśli więc upadłość konsumencka małżonka Cię dotyczy, koniecznie sprawdź co się zmieniło.
Nowa uchwała
16 grudnia 2019 r. SN w składzie siedmiu sędziów, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 7/19, podjął uchwałę następującej treści:
„Z dniem ogłoszenia upadłości małżonka, nieprowadzącego działalności gospodarczej (art. 491[1] i nast. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 498, ze zm.), pozostającego w ustroju wspólności majątkowej, między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny, którego podział nie jest dopuszczalny, wchodzi do masy upadłości.”
SN uznał, że za takim rozstrzygnięciem przemawia przede wszystkim wykładnia językowa. Zgodnie z art. 491[2] ust. 1 Prawa upadłościowego w sprawach nieuregulowanych w tytule V (obejmującym postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej) przepisy o postępowaniu upadłościowym stosuje się odpowiednio, z wyjątkiem przepisów wyraźnie wymienionych, wśród których brak art. 124–126 Prawa upadłościowego.
Małżonek dłużnika jest z reguły najlepiej zorientowany w sytuacji majątkowej współmałżonka i najwcześniej ma możliwość podjęcia ochrony swoich praw.
Nowelizacja
SN wskazał, że w dniu 24 marca 2020 r. wejdzie w życie nowelizacja art. 2 Prawa upadłościowego, przywracająca zasadę optymalizacji w stosunku do wszystkich podmiotów objętych postępowaniem upadłościowym i ujednolicająca z perspektywy celów postępowania upadłościowego sytuację konsumentów, byłych przedsiębiorców oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Za przyjętym w uchwale rozwiązaniem przemawia również wykładnia celowościowa oraz względy pragmatyczne. Dopuszczenie do przeprowadzania podziału majątku w trakcie postępowania upadłościowego prowadziłoby do znacznego jego spowolnienia i skomplikowania, czyniąc takie rozwiązanie dysfunkcyjnym. Podobny efekt wywoła likwidacja masy upadłości złożonej z udziałów, którym jest wspólność majątkowa, z istoty trudno zbywalnych. Taki skład masy upadłości wpłynie na obniżenie poziomu zaspokojenia wierzycieli i pozwoli na instrumentalne wykorzystywanie przez współpracujących ze sobą małżonków postępowania upadłościowego w celu uzyskania oddłużenia kosztem interesów wierzycieli.a
Akceptacja poglądu przeciwnego do uchwały prowadziłaby do wniosku, że syndyk nie mogły sprawować zarządu całym majątkiem wspólnym, a małżonek upadłego mógłby również dokonywać czynności zobowiązujących lub rozporządzających w stosunku do udziału w tym majątku i udziału w poszczególnych przedmiotach do niego należących, co jest nie do pogodzenia z istotą postępowania upadłościowego i znacznie skomplikowałoby jego przebieg.
